Oι πρώιμες αλληλεπιδράσεις μας με τους φροντιστές της παιδικής μας ηλικίας θέτουν τα θεμέλια για τα τρόπο με τον οποίο συνδεόμαστε με τους άλλους. Ο ανασφαλής αμφιθυμικός τύπος δεσμού, ένας από τους κύριους τύπου δεσμού που προσδιορίζονται από τη θεωρία του Συναισθηματικού Δεσμού, εκδηλώνεται μέσα από μία αυξημένη ευαισθησία στη διαθεσιμότητα και την ανταπόκριση των άλλων.
Κατανόηση του δεσμού αμφιθυμικού τύπου
Σύμφωνα με τη θεωρία του Συναισθηματικού Δεσμού, που αναπτύχθηκε από τον John Bowlby και συνεχίστηκε από τη Mary Ainsworth, οι πρώτες μας σχέσεις διαμορφώνουν τους τρόπους που συνδεόμαστε και τις προσδοκίες μας στη μετέπειτα ζωή. O ανασφαλής αμφυθυμικός τύπος δεσμού χαρακτηρίζεται από έντονη επιθυμία για εγγύτητα, έντονο φόβο εγκατάλειψης και αυξημένη συναισθηματική ένταση.
Βασικά χαρακτηριστικά
- Φόβος εγκατάλειψης: Τα άτομα με αυτόν τον τύπο δεσμού συχνά έχουν έναν βαθιά ριζωμένο φόβο εγκατάλειψης. Αυτός ο φόβος μπορεί να τους οδηγήσει να αναζητούν συνεχή επιβεβαίωση και επικύρωση από τους συντρόφους τους.
- Υπερ-ευαισθησία μέσα στις σχέσεις: Επίσης, αυτά τα άτομα τείνουν να έχουν μια αυξημένη ευαισθησία σε σχέση με την δυναμική των σχέσεων. Πολλές φορές μπορεί να ερμηνεύουν αρνητικά διφορούμενες καταστάσεις, υποθέτοντας το χειρότερο για τα συναισθήματα ή τις προθέσεις του συντρόφου τους.
- Έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις: Οι συναισθηματικές τους αντιδράσεις είναι συχνά έντονες και άμεσες. Μπορεί να βιώνουν αυξημένα επίπεδα άγχους, ζήλιας ή ανασφάλειας ως αντίδραση σε πράγματα που εκλαμβάνουν ως απειλές για τη σχέση.
Πώς δημιουργείται
Οι ρίζες του αναφαλούς αμφιθυμικού τύπου δεσμού συνήθως βρίκονται στις εμπειρίες πρώιμης φροντίδας, όπου οι ανάγκες του παιδιού για άνεση και σιγουριά μπορεί να μην έχουν ικανοποιηθεί με συνέπεια:
- Ασυνεπής φροντίδα: Οι φροντιστές που ανταποκρίνονται ασυνεπώς στις ανάγκες ενός παιδιού μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη αγχώδους προσκόλλησης. Το παιδί μαθαίνει να είναι άγρυπνο και ανήσυχο, ποτέ δεν είναι σίγουρο για το πότε θα ικανοποιηθούν οι ανάγκες του.
- Απρόβλεπτη διαθεσιμότητα: Η απρόβλεπτη συναισθηματική διαθεσιμότητα ενός φροντιστή μπορεί να ενισχύσει το άγχος σε ένα παιδί. Εάν ένα παιδί αντιληφθεί ότι ο φροντιστής του μερικές φορές ανταποκρίνεται και άλλες φορές είναι απομακρυσμένος, μπορεί να αναπτύξει αυξημένη ευαισθησία σε πιθανή απόρριψη.
Επιπτώσεις στις σχέσεις
Η αγχώδης προσκόλληση μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τις σχέσεις των ενηλίκων:
- Έντονη ανάγκη για συναισθηματική σύνδεση: Το άτομο επιθυμεί πάρα πολύ τη δέσμευση στη σχέση, αλλά γίνεται κυριαρχικό. Πολλές φορές κάνει υπερβολικά πράγματα μέσα στη σχέση για να εξασφαλίσει τη φροντίδα και την υποστήριξη του συντρόφου γιατί από παιδί έχει μάθει ότι μόνο αν προσπαθήσει πολύ, ο γονιός θα ανταποκριθεί.
- Φόβος απόρριψης: Ο φόβος της εγκατάλειψης, ωστόσο, μπορεί να οδηγήσει σε συμπεριφορές με τις οποίες πιστεύει ότι θα προλάβει την απόρριψη. Συχνά έχει την ανάγκη ελέγχου στις σχέσεις, γιατί φοβάται την εγκατάλειψη και αναρωτιέται για τη δέσμευση του συντρόφου του. Υπάρχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, δεν εμπιστεύεται εύκολα, δύσκολα παρηγορείται και ανησυχεί μήπως οι άλλοι τον παρεξηγήσουν και δεν τον εκτιμούν, οπότε μπορεί να επιδεικνύει υπερβολική αναζήτηση επιβεβαίωσης, ζήλια ή συνεχή ανησυχία για τη σταθερότητα της σχέσης.
- Δυσκολία στην επικοινωνία: Η αγχώδης προσκόλληση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές δυσκολίες σε σχέση με την αποτελεσματική επικοινωνία. Η αυξημένη συναισθηματική ένταση και ευερεθιστότητα μπορεί να δυσκολέψει τις συζητήσεις και την διαπραγμάτευση μέσα σε μία σχέση, αφού δύσκολα γίνονται με ήρεμο και ορθολογικό τρόπο.
Εξέλιξη και Αλλαγή
Ενώ ένας δεσμός αποφευκτικού τύπου μπορεί να δημιουργήσει προκλήσεις, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι με την πάροδο του χρόνου αυτά τα άτομα μπορούν να εξελιχθούν και να αναπτύξουν πιο ασφαλή στυλ προσκόλλησηςμέσω των παρακάτω βημάτων:
- Θεραπευτική παρέμβαση: Η έναρξη θεραπείας, ιδιαίτερα βάση μίας θεραπευτικής κατεύθυνσης που εστιάζει στην θεωρία του Συναισθηματικού Δεσμού, μπορεί να προσφέρει πολύτιμες γνώσεις και εργαλεία. Οι θεραπευτές συνεργάζονται με τους θεραπευόμενους για να διερευνήσουν την προέλευση των μοτίβων προσκόλλησης τους και για να ανακαλύψουν τρόπους να υιοθετήσουν πιο ασφαλείς τρόπους σύνδεσης.
- Ανάπτυξη αυτογνωσίας: Η συνειδητοποίηση του στυλ προσκόλλησης είναι ένα κρίσιμο πρώτο βήμα. Αυτή η αυτογνωσία επιτρέπει στα άτομα να κατανοήσουν τα πρότυπα συμπεριφοράς τους και τον αντίκτυπό τους στις σχέσεις.
- Αποτελεσματική επικοινωνία: Η ανοιχτή και ειλικρινής επικοινωνία είναι σημαντική. Μέσω αυτής ο θεραπευόμενος μπορεί να εκφράσει ανοιχτά τις ανάγκες και τους φόβους και τις ανησυχίες του έτσι ώστε να ανακουφιστεί και να αναπτύξει σταδιακά νέους τρόπους συναισθηματικής σύνδεσης.
